KWP - Ucieczki nieletnich jako problem społeczny
Dzisiaj 26 listopada w auli Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu przy ul. Szamarzewskiego odbyło się sympozjum poświęcone problematyce ucieczek osób nieletnich. Organizatorem sympozjum była Komenda Wojewódzka Policji w Poznaniu, Zakład Resocjalizacji Wydziału Studiów Edukacyjnych Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza oraz Zakład Poprawczy w Poznaniu.
Każdego dnia z polskich domów i placówek zajmujących się opieką nad dziećmi znika wielu młodych ludzi, każde z nich ucieka przed czymś innym. Trapiące ich problemy zawsze mają jednak inną postać, chociaż w pewien sposób można je usystematyzować; to co determinuje to zjawisko najbardziej, to przede wszystkim problemy z rodzicami, trudności w nauce, zaburzone relacje z rówieśnikami, uzależnienia, a także niespełniona, jak i spełniona młodzieńcza miłość. Ucieczka, choć z pozoru otwiera drogę do wolności, tak naprawdę wystawia idealistycznie i infantylnie nastawionego do życia młodego człowieka na wiele zagrożeń, które stawiają go w końcu w roli naiwnej ofiary. Podejmując trudną decyzję o zrewolucjonizowaniu swojego życia, początkowo upajają się oni możliwością nieskrępowanego, samodzielnego podejmowania decyzji, nieograniczonego korzystania z całej gamy używek; co opisywane jest najczęściej przez nich kolokwialnie „robieniem tego co się chce” – pozornie tylko bez ponoszenia żadnych konsekwencji takiego zachowania. Owa złudna „wolność” pojmowana jest przy tym przez nieletnich w najszerszym zakresie; decydują oni sami o sobie, nie chodzą do szkoły, spędzają czas w parkach czy galeriach handlowych, śpią na klatkach schodowych lub mieszkaniach przypadkowo poznanych dorosłych. Dorośli ci – jak się często okazuje – mieli już wcześniej konflikty z prawem, stąd w takich sytuacjach nieletni uciekinierzy często stają się ich ofiarami.
Brak kontroli rodziców czy opiekunów daje także możliwość zainicjowania kontaktu i korzystania bez ograniczeń z używek takich jak papierosy, alkohol czy narkotyki. Będąc pod ich wpływem, młodzi ludzie najczęściej tracą kontrolę nad sobą, co zazwyczaj prowadzi do tego, że stają się jeszcze bardziej podatni na czynniki wiktymologiczne, od stania się ofiarą kradzieży, poprzez przestępstwa seksualne, aż po utratę zdrowia czy życia. Każda ucieczka najczęściej wiąże się również z pogłębieniem procesu demoralizacji nieletniego i eskalacją popełniania przez nieletnich czynów karalnych.
Zaangażowane Policji w problematykę samowolnego oddalenia się nieletnich z ich miejsc przebywania polega przede wszystkim na inicjowaniu działań poszukiwawczych. Najczęściej owe miejsca to Młodzieżowe Ośrodki Wychowawcze, Schroniska dla Nieletnich i Zakłady Poprawcze. Nieletni samowolnie oddalają się również z Domów Dziecka, placówek socjoterapeutycznych, rodzin zastępczych czy wreszcie domów rodzinnych. Każdego dnia do jednostki Policji trafia więc zatroskany rodzic, opiekun prawny czy też uprawniony pracownik placówki po to, żeby zgłosić zaginięcie małoletniego oraz uzyskać niezbędną pomoc i poradę. Działania samej Policji, w tym zakresie nie mogą być jednak osamotnione, co oczywiste, konieczne jest także zaangażowanie przedstawicieli szkół, sądów ale przede wszystkim rodziców i opiekunów, którzy o młodym człowieku „na gigancie” z zasady powinni wiedzieć najwięcej.
Z inicjatywy Wydziału Prewencji Komendy Wojewódzkiej Policji w Poznaniu, pierwsze sympozjum obejmujące tą niesłychanie ważną problematykę zorganizowano w Poznaniu w dniu 26.11.2013 roku. Współorganizatorami tego spotkania byli również
prof. dr hab. Wiesław Ambrozik z Wydziału Studiów Edukacyjnych Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu i Sebastian Dec – dyrektor Zakładu Poprawczego w Poznaniu. Uczestnikami – obok policjantów, którzy na co dzień zajmują się tą problematyką – byli także przedstawiciele sądów, Młodzieżowych Ośrodków Wychowawczych, Młodzieżowych Ośrodków Socjoterapii, Schroniska dla Nieletnich, Domu Dziecka oraz Ośrodka Szkolno-Wychowawczego i kuratorzy. Patronat honorowy nad przedsięwzięciem objęli: Wielkopolski Komendant Wojewódzki Policji w Poznaniu insp. Rafał Batkowski, Wojewoda Wielkopolski Piotr Florek i Marszałek Województwa Wielkopolskiego Marek Woźniak. Celem ogólnym i nadrzędnym była powszechnie rozumiana współpraca, poprzedzona określeniem jej płaszczyzn i praktycznych form współdziałania.
Najważniejsze jest jednak to, by w przyszłości nikt z nas nie zapominał, że ucieczka nieletniego to tak naprawdę ucieczka zagubionego dziecka, które być może w ten sposób woła o pomoc. Dziecka, które nigdy nie może być anonimowe, pozostawione samemu sobie i potraktowane przedmiotowo przez którąkolwiek z instytucji i ich przedstawicieli.
