Przemoc w rodzinie - Porady Prewencyjne - Policja Wielkopolska

PRZYCZYNY TKWIĄCE W RODZINIE

• brak ciepła, zaangażowania, zainteresowania sprawami swojego dziecka
• pobłażliwość i przyzwolenie dla dziecka na stosowanie agresji wobec innych
• alkoholizm rodziców
• brak jasno wyznaczonych granic – jak dziecku wolno się zachować a jak nie
• stosowanie agresji i przemocy przez rodziców w kontaktach między dorosłymi i w stosunku do samego dziecka
• wychowanie w duchu „dziecko nie ma głosu”
• brak jasnego przekazu, co jest dobre, a co złe
• rozwiązywanie konfliktów i napięć domowych metodami „siłowymi”
• kryzysy domowe (kłótnie, separacja, rozwód rodziców)
• podwójne wzorce zachowań (co innego się mówi, co innego robi)

Rodzaje przemocy:

• Fizyczna - naruszanie nietykalności fizycznej.
• Psychiczna - naruszenie godności osobistej.
• Seksualna - naruszenie intymności.
• Ekonomiczna - naruszenie własności.
• Zaniedbanie - naruszenie obowiązku do opieki ze strony osób bliskich.

Dzieci będące ofiarami przemocy stosują szereg strategii zaradczych:

• Ukrywanie swoich doświadczeń, w konsekwencji "naginanie rzeczywistość" odczuwanie wstydu, lęku i poczucia winy, dodatkowo gdy ukrywanie jest wymuszone i nagradzane towarzyszy mu ambiwalencja do sprawcy: miłość i nienawiść, lęk i dążenie do kontaktu.
• Bezradność, czyli stan pustki, zawieszenia, niemocy wypełniana jest z czasem uruchamiającą bolesne, lecz umożliwiające przeżycie mechanizmy obronne próbą przystosowania. "Tak ma być" myśli dziecko, dopóki nie nabierze sił.

W relacji dorosły - dziecko przewaga niemal zawsze jest po stronie tego pierwszego. Dorośli są silniejsi fizycznie, przysługuje im więcej praw i dysponują większym doświadczeniem życiowym.

 
Gdy przemoc w rodzinie trwa dłużej:

• Dziecko zaczyna wierzyć, że to ono jest naprawdę winne temu, co je spotyka. Zwłaszcza, gdy słyszy to z ust rodzica. Przestaje się bronić.
• Cierpią również sprawcy przemocy. Jeśli poniosą konsekwencje społeczne swoich czynów, cierpią z ich powodu, jeśli nie - za sprawą samotności, strachu czy złości.
• Ból to kolejny sygnał alarmujący, szczególnie jeśli dziecko panicznie go unika.
• Dziecko sprawia wrażenie żyjącego gdzieś obok. Droga znieczulenia prowadzi do kłopotów z koncentracją czy uwagą.
• Ofiara jest zaadaptowana do sytuacji przemocy, ma też zaburzoną ocenę moralną.

Zwróć jednak uwagę na to, że:

• Małe dzieci nie potrafią opowiedzieć o tym, czego doświadczyły w sposób komunikatywny dla dorosłych.
• Dzieci w wieku przedszkolnym często nie mają poczucia, że są skrzywdzone.
• Podobnie jak starsze dzieci, przedszkolaki, które doświadczają przemocy domowej, mogą bać się sprawcy, i z tego powodu nie mówić o tym nikomu.
• Każde dziecko ma konkretne potrzeby wynikające z doznawania przemocy. Dotyczą one bezpieczeństwa i ochrony przed sprawcą. Dzieci w wieku przedszkolnym mogą nie rozpoznawać tych potrzeb. Stanowi to barierę w szukaniu pomocy u osób dorosłych i może uzasadniać fakt, że przedszkolaki nie mówią o doznawanej przemocy.

Po czym można rozpoznać symptomy krzywdzenia u małych dzieci?

Zwykle nie obserwuje się pojedynczego objawu, lecz zespół objawów. Do najczęstszych objawów wskazujących na to, że dziecko może być ofiarą przemocy, należą:

• rozwój poznawczy: opóźnienie rozwoju poznawczego, trudności w koncentracji uwagi, zniekształcenia myślowe, czyli przekonania dziecka o swojej winie, odpowiedzialności za to, co się stało, zaburzenia rozwoju mowy,
• rozwój emocjonalny: wysoki poziom lęku, wzmożony niepokój, poczucie winy, nerwowość, płacz bez konkretnego powodu, obniżony nastrój, głęboki smutek,
• rozwój społeczny: wycofywanie się z kontaktów z rówieśnikami, izolowanie się od grupy rówieśniczej, wyraźnie nieposłuszne zachowanie, stosowanie przemocy wobec innych
•  rozwój psychoseksualny: wiedza o seksualności nieadekwatna do wieku dziecka, nadmierne zainteresowanie seksualnością, inicjowanie zabaw o charakterze seksualnym wykraczające poza normę rozwojową.

Informacje uprawdopodobniające podejrzenie występowania przemocy wobec małego dziecka

W sytuacji wystąpienia symptomów wskazujących na to, że dziecko może doświadczać przemocy w rodzinie wskazane jest zebranie różnych informacji, które pomogą uprawdopodobnić to podejrzenie. Dotyczą one dwóch obszarów:

• zdrowia i rozwoju dziecka
• sytuacji rodzinnej dziecka

Procedura ochrony dzieci przed przemocą

Przeciwdziałanie przemocy w rodzinie jest zadaniem trudnym i niewdzięcznym. Zgodnie  z art. 304 § 2 Kodeksu postępowania karnego, instytucje państwowe i samorządowe, które w związku ze swoją działalnością dowiedziały się o popełnieniu przestępstwa ściganego z urzędu, są obowiązane niezwłocznie zawiadomić o tym prokuratora lub policję. W związku z tym istnieje konieczność przygotowania się placówki oświatowej do reagowania w sprawach podejrzenia stosowania przemocy wobec dzieci. Chodzi tu o wypracowanie wewnętrznej procedury, która spowoduje, że każdy pracownik z osobna i cały personel razem będą wiedzieli, jakie konkretne działania należy po kolei podjąć, kto to zrobi i w jakim czasie. Wydaje się to ważne również ze względu na ustawę o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie, która wymienia m.in. pracowników oświaty jako realizatorów procedury „Niebieskie Karty”. Nakłada ona konieczność współpracy z innymi służbami w celu zdiagnozowania i zatrzymania przemocy domowej oraz monitorowania bezpieczeństwa dziecka w danej rodzinie.